Lesson 340 - Junior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Enọ Jehovah ubọñ enyiñ esie; etuak ibuot enọ Jehovah ke uyai edisana ido” (Psalm 29:2).Notes
Ñkpọ Eriti
Ke akwa usen oro Nditọ Israel ewọrọde ekpọñ Egypt ke nsinsi, Abasi ama onim usọrọ emi ekekotde Passover. Ekenyene ndinim usọrọ emi ini kiet ke isua nditi Nditọ Israel mbaña mfọn-ido Abasi ye mmọ ke ndisioño mmọ mfep ke itie ufin.
Ọtọñọde ke usen oro ediwak isua ema ebe, ndien Nditọ Israel ikam isinimke usọrọ emi. Idighe nte mmọ ekefre ebaña akwa edifak oro ikpọñ-ikpọñ, edi mmọ ema efre Abasi ke Idem Esie. Utu ke ndikpono Abasi, mmọ ema ekpono mme ndem; ndien oto ke mme idiọk-ñkpọ mmọ Abasi ama ayak mme enyene ndik ubiere-ikpe osim mmọ.
Mme esen idut ema ebe eduk ke Canaan enyuñ emum ediwak Nditọ Israel ke mbuot-ekọñ. Moses ama oduri mme ete-ete mmọ utọñ ete ke emi eyeda itie edieke mmọ ediwọñọrede ekpọñ Abasi. Moses ama ewet ata ediwak edidiọñ emi mmọ ekpebọde edieke mmọ ekpekopde uyo Abasi; edi enye ñko ama adian mme isuñi emi edisimde mmọ edieke mmọ esọñde ibuot (Deuteronomy 28). Owo baba kiet ikemeke ndisọñ ibuot ke mme ibet Abasi ndien etre ndibọ ufen. Ekeme ndidi ke ufen ididighe kpa idaha oro, edi fiọk ete ke mme idiọk ñkpọ fo eyeyom fi okut.
Israel ema esin kpukpru ikọ nduri utọñ ke ndek, ema enyuñ ekpono mme abasi efen, ndien isuñi emi akatañde mmọ efep nte mbuot-ekọñ osim mmọ. Abasi ama ọnọ item: “Jehovah eyenim fi ke iso mme usua fo, ete esuan fi: afo eyewọrọ aka ekọñ ye mmọ ke usuñ kierakiet, ndien eyefehe ke iso mmọ ke usuñ itiaba: ndien afo eyedi se kpukpru mme idut ererimbot enukde” (Deuteronomy 28:25). Ñkpọ emi ọkọwọrọ ọnọ mmọ esisit ke ini kiet tutu osim mfin emi nnyin ikutde nditọ mmọ ke ofuri idut ererimbot.
Mbọm Abasi
Mbọm Abasi etiene nditọ Esie ke afanikọñ mmọ. Ke ini Israel okodude ke akwa idaha ubọñ esie ke ini ukara Solomon, Abasi ama ọñwọñọ ete, okposuk mmọ edifiakde edem ekpọñ Enye man Enye akpamia mmọ ufen, edi edieke mmọ editukde idem mmọ enyuñ ebọñ akam, enyuñ ekabare esit, Enye eyefen: “Ndien edieke ikọt mi emi esiode mmọ enyiñ mi, editukde idem mmọ, enyuñ ekpe Mi ubọk, enyuñ eyom mi iso, enyuñ ekabare ekpọñ mme idiọk ido mmọ; ndien ami nyetie ke enyọñ ñkop, nnyuñ ndahado ke mme idiọk ido mmọ, nnyuñ nnam ufen okure ke isọñ mmọ” (2 Chronicles 7:14).
Fiọk ete ke Enye ọkọdọhọ ete ke mmọ enyene ndiwọñọre ñkpọñ mme usuñ ibak mmọ edieke mmọ ekeyomde ndibọ mme edidiọñ Abasi. Ata ediwak owo mfin emi ekere ete ke mmọ ekeme ndidi mme Anditiene-Christ ndien eka iso enam idiọk-ñkpọ. Jesus ọkọdọhọ ete, “Nyọñ okuo; kunam aba idiọk-ñkpọ.” Edieke owo ekededi oyomde ndibọ mme edidiọñ Abasi, ana nte enye akabare esit onyuñ ọkpọñ mme idiọk-ñkpọ esie. Abasi amama ndikop owo ọdọhọde ete; “Fen nọ mi,” edieke mme ikọ oro otode esit ọwọrọ.
Edinen Ido Hezekiah
Ndiọi ndidem ema esin Israel ye Judah enam idiọk-ñkpọ. Toto ke ini emi ebaharede idut oro, nti ndidem ikọwọrọke ida ke Israel okposuk edi Judah ema enyene ibat-ibat nti ndidem. Ke ini Hezekiah ọkọtọñọde ukara esie ke Judah, “Enye anam se inende ke iso Jehovah, kpa nte ete esie akanamde kpukpru ñkpọ” (2 Chronicles 29:2). Sese utọ akwa ukpuhọre ñkpọ emi akadade itie ke Judah! Ema enam Itie-Ukpono Abasi asana ndien edikpono Abasi ke akpanikọ afiak ọtọñọ. Kpukpru emi ama anam mme owo edat esit eti-eti.
Hezekiah ama ọfiọk abaña ibet Passover emi ekenọde ke ñkpọ nte isua ikie itiaita emi ebede. Ama anam enye mbọm koro usọrọ emi mikadaha itie ke kpukpru mme isua emi. Enye ama oyom ndinam se Abasi eketemede, ke ntre enye ama ọnọ mme ñwed esọk Judah emi enye akakarade inyuñ idighe Judah ikpọñ, edi ọnọ esọk ofuri Israel nde, ọdọhọ mmọ edi ke Jerusalem man enim usọrọ Passover.
Hezekiah ikọdọhọke Nditọ Israel ebuana ke idak ukara imọ, enyuñ eda uñwọñọ nsuk-ibuot enọ enye. Edikara ikedighe ata akpan ñkpọ inọ enye nte mbubehe edikpono Abasi. Enye okoyom mmọ oro ebọ erinyaña, man mmọ ekeme ndika Heaven enyuñ enyene nsinsi uwem. Ini uwem nnyin mi edi ata esisit, ndien edi akpan ñkpọ ete nnyin ida ofuri ini nnyin ibeñe idem ibet nsinsi ini.
Usen Usọrọ
Ibet Moses ekedi ke ana nte enim usọrọ oro ke akpa ọfiọñ, ọtọñọde ke ọyọhọ usen duopenañ. Ekenyene ndibak nsioño nditọ erọñ uwa nnim ke urua iba, man ekpeme enyuñ ekut ete ke mmọ inyeneke ndo.
Ndinam Itie-Ukpono Abasi ye mme oku esana ekenyene ndida itie usọp-usọp, oro esin ini ikoduhe ndinam kpukpru mbeñe-idem. Moses ñko ama ọdọhọ ete edieke otode ke ntak kiet mme eken usọrọ idaha itie ke akpa ọfiọñ, ekeme ndinim ke ọyọhọ ọfiọñ iba. Hezekiah ama eneme ñkpọ emi ye mbọñ ye ndusuk mbon esop, ndien ema ebiere ete enim usọrọ ke ọyọhọ ọfiọñ iba. Mmọ ekeyom nditim mfiọk ete ke ini mmọ edide ke iso Abasi ndikpono Enye, mmọ ekpedu ke idaha eke Enye ekemede ndidiọñ mmọ. Mmọ ikenyeneke ndinam Itie-Ukpono Abasi ikpọñ asana, edi akana nte mmọ enyene edikabare esit.
Emi ekenyene ndidi ata akamba edinam. Ikot ndidi ke usọrọ akasaña ye ata mkpe ubọk ete mme owo ekabare esit ekpọñ idiọk-ñkpọ enyuñ etiene Abasi. Mmọ idikopke inem ke Passover edieke mmọ edide mme anam idiọk-ñkpọ. Emi ekenyene ndikpon ñkan mboho eken eke enọde obukidem inemesit eke mme ñkani ufan ekemede ndisobo idem ọtọ kiet nnyuñ ntiñ mbaña mme usen edem. Akana nte emi edi ederi edituak ibuot emi mme owo edide man ebọ mme edidiọñ Abasi enyuñ enyene nneme ye Enye.
Ke nnyin idide ọtọ kiet ke akwa mboho nditọ Abasi, nnyin iyebọ mme edidiọñ eke ekponde ekan edieke nnyin ibọñde akam kaña mbemiso mbono oro ọtọñọ, ite Abasi anam utom ke otu nnyin. Ke ini nnyin ibeñede esit nnyin ibet usọrọ eke spirit ke nditiñ ikọ ye Abasi, nnyin iyedi ñkpọ edidiọñ inọ mmọ efen inyuñ inyọñ ye odudu ke idem nnyin.
Idara Ke Ndinam Mme Ñkpọ Emi
Ke ini Jesus ke akpa ifet onimde Udia-Ọbọñ, emi edade itie Passover, Enye ọkọdọhọ ete, “Edieke mbufo efiọkde mme ñkpọ emi, ọfọfọn ọnọ mbufo ke mbufo enamde mmọ.” Idaresit oto ke nnyin inamde item Abasi ke usuñ Esie. Apostle Paul ama oduri mme owo utọñ ete mmọ ekudia Udia-Ọbọñ edieke mmọ edide mme anam idiọk-ñkpọ. Oro eyeda ufen ọsọk mmọ. Edi edieke eyen Abasi edide ke okpokoro Ọbọñ onyuñ ekerede abaña okoneyo oro ekedade Jesus enọ, enye ọbọ uwak edidiọñ. Nnyin isehe uwa Christ ke edem ikpọñ-ikpọñ, edi nnyin isak iso ise usen oro, nnyin ididiade ñkpọ ye Enye ke obio Ubọñ Esie.
Hezekiah ama anam mme owo eti ebaña mme eñwọñọ emi Abasi ọkọñwọñọde ọnọ mmọ edieke mmọ edikabarede esit. Ke utọ ini emi ediwak Nditọ Israel ekedu ke ntañ-mfep. Edieke mmọ emi esuhọde ediyomde Abasi ke ofuri esit mmọ, Enye eyeda mbon ima esie ọnyọñ edi.
Afo emekeme ndikere nte ke kpukpru owo ekpetọñọ ndikabare esit nnyuñ mbọñ akam ke ndo ndo oro mmọ ebọde utọ ñwed emi. Emi ekedi idorenyin ete ke uñwam Abasi eyesim mmọ. Edi utu ke oro, mmọ esuene mbon oro ekedade mme etop emi esọk mmọ enyuñ “esak mmọ.” Nte mme idiọk owo inamke ukem ñkpọ emi mfin emi?
Akananam ererimbot iyomke ndikop etop Eti-Mbuk. Esit owo osuk ekere idiọk kpukpru ini; ndien iwakke mmọ emi eyomde edinyaña. Nso utọ idaresit ke inyene, nnyin emi ima ikayak esit nnyin inọ Ọbọñ inyuñ ifiọk ite ke Heaven kebebet nnyin! Ñko nso idara ke nnyin ikop ke ikutde mmọ efen ebọde erinyaña!
Ke kpukpru idaha osuk edi ibat-ibat owo ema ndibọ etop Eti-Mbuk. Ndusuk ke otu mme owo ke Israel emi ekebọde mme ñwed oro ema enyene udọñ ndisuk ibuot nnọ Abasi nnyuñ ndi ke Jerusalem man enim Passover.
Ufọk Judah ema eneñere enyime etop oro. Ediwak mmọ ema edi ke Jerusalem enyuñ eñwam ke ndibiat mme ebiet ukpono-ndem nnyuñ nnam mme itie oro esana.
Edituak Ibuot Eke Otode Esit
Idighe mme itie-uwa ndem ikpọñ-ikpọñ ke enyene ndiwuri, mme ndinam Itie-Ukpono Abasi asana, edi mme owo ñko, enyene ndinam idem mmọ esana ke abaña usọrọ Passover. Okposuk edi ini ikoduhe ndinam mme añwa-añwa ido edinam ñkpọ esana, ekeme ndidi ndusuk, mme owo ema edọñọ ke ndidia Passover ke mmọ minamke mme ñkpọ esana. Hezekiah ama ọbọñ akam man Abasi efen ke unana eti usuñ edikpono Abasi emi, onyuñ ọkọk mme owo udọñọ. Abasi ama okop akam esie koro esit mme owo ema ewọñọre etiene Abasi, ndien oro ekedi akpan ñkpọ akan usọrọ. Edi edituak ibuot eke otode esit ke Abasi oyom.
Ke akade ko, ama odu ini ke mbuk Nditọ Israel, emi mmọ eketiñde enyin ke ndinim kpukpru usọrọ ye mme edinam, edi esit mmọ ema eyom usuñ ekpọñ Abasi. Ke ini oro Abasi ama ọdọhọ ete: “Mbufo ekuda aba uwa nsu edi; mmese incense ke ñkpọ mbubiam; kpa ntre ke nse ọfiọñ, ye Sabbath, ye erikot esop: ñkwe nte nyọde” (Isaiah 1:13, 14). Mmọ oro ekedomo ndinam utom Abasi ye idiọk-ñkpọ ke esit mmọ. Edi Abasi okoyom mmọ edi ndisana. “Mbufo eyet idem enam esana; emen mme idiọk ido mbufo ke enyin Mi efep; etre ndinam idiọk; ekpep ndinam eti” (Isaiah 1:16, 17).
Ndidara Ke Ọbọñ
Abasi ama okop akam Hezekiah, ama okut ete mme owo oro enam akpanikọ, onyuñ anam mme edidiọñ Esie edep ọnọ mmọ oro ekebeñede esit mmọ eyom Enye. Ke usen itiaba mmọ eyarare mme idiọk-ñkpọ enyuñ ekop inemesit ke mme edidiọñ emi ekotode Abasi. Mmọ ema enim usọrọ uyo eke leaven miduhe “ke akamba idara: ndien mme Levi ye mme oku ekama ñkpọ mbre Jehovah eke ọsọñde uyo, etoro Jehovah kpukpru usen.” Ndien mme Levi ekpep mbon obio “eti ifiọk ñkpọ Jehovah.” “Uwak ọniọñ ye ifiọk Abasi edituñọ adaña didie! Mme ikpe Esie ekak owo ndidunọre adaña didie, onyuñ ayaña owo nditiene nde usuñ Esie” (Ñwed Mbon Rome 11:33).
Tọñọ nte ukara Solomon ekebe, akananam Nditọ Israel ikopke utọ idaresit emi. Mmọ ema ewọñọre etiene Abasi ndien ekekpono Enye nte Enye etemede. Oro amada ata idaresit edi. Ke usen itiaba ema ekebe, mmọ ebiere ndifiak nsuhọ ke usen itiaba efen. Kpukpru owo ema edara, ye mme isenowo emi ekedude ke Jerusalem.
Ke akpatre akwa usọrọ emi ama etre ndien kpukpru mbon obio ema enyọñ ufọk. Kere baña ufọn eke mmọ ekenyenede ke ndidi! Mmọ ema efiak edi kiet, ekpono Abasi ke mbuọtidem kiet. Mmọ ema enyene ata akamba uduak ekan eke akpa ndimum edituak ibuot ke akpanikọ ñkama; ndien ebiet ekededi eke mmọ ekekutde mme ndem ye mme itie-uwa, mmọ ema ewuri.
Mmọ ema edara koro mmọ enam ekekem ke uduak Abasi. Abasi ọdiọñ nnyin ke ini inọde Enye kpukpru.
Edidemere emi akakam edi ntọñọ eke obufa emana ke ndikpono Abasi ke akpanikọ ke Jerusalem. Hezekiah ama anam ufọk Abasi ọsọñọ ada, utom mme oku, ediñwam mme oku ke ọyọhọ mbak duop, ye kpukpru se akanade nte enam man ekpono Abasi ke usuñ eke odotde. Ke kpukpru se Hezekiah akanamde, enye akanam ke ofuri esit esie, ndien Abasi ama ofori enye ye Nditọ Israel.
Questions
MME MBUME- Nso usọrọ ke Hezekiah okoyom ndinim ke Jerusalem?
- Ke ini ewe ke ekebem iso etọñọ usọrọ emi?
- Ekebighe didie tọñọ nte ekenim usọrọ emi akpatre?
- Nditọ Israel ekenam nso man ebeñe idem mmọ ke abaña usọrọ emi?
- Ekebọ etop emi didie ke Israel ye Judah?
- Nso ikotibe ke itie usọrọ emi?
- Usọrọ emi ekebighi adaña didie?
- Nso utọ edituak ibuot ke Abasi oyom?
- Hezekiah akanam nso ke usọrọ ama okokure?