Lesson 355 - Senior
Memory Verse
IKỌ IBUOT: “Ekọrọ ke kpukpru ñkpọ, esine ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama” (Ñwed Mbon Colossae 3:14).Cross References
I. Ima-Ima Abasi
1. Ima edi kpukpru ñkpọ ke ofuri nnen-nnen ido ukpono Abasi. Usem, edisiak uduak Abasi, ifiọk, mbuọtidem, mfọnido, ifik ke abaña akpanikọ mmọ emi inọhọ owo erinyaña, 1 Ñwed Corinth 13:1-3; Deuteronomy 6:5; Leviticus 19:18; Deuteronomy 10:12, 13; Mark 12:28-31; Luke 10:25-28
2. Etim enam mme mfọn emi otode ima, me ima Abasi añwaña, 1 Ñwed Corinth 13:4-7; Mme Ñke 10:12; 1 Peter 4:8; 2 John 5
3. Edisiak uduak Abasi, usem, ye ifiọk eyetre, edi ima odu ke nsinsi, 1 Ñwed Corinth 13:8-10; Ñwed Mbon Colossae 3:14
4. Etim ewut nte unana mfọn-mma owo etiede, 1 Ñwed Corinth 13:11, 12; 2 Ñwed Corinth 3:18; 5:7; 1 John 3:2
5. Ñkpọ eke okponde akan edi ima, 1 Ñwed Corinth 13:13; Matthew 5:44; Ñwed Mbon Rome 13:10; John 13:34; 15:9,13, 17; Mme Hebrew 13:1; 1 John 3:1; 4:7-12, 17-19.
Notes
SE EKPEPDE EBAÑAUfọk-Abasi Mbon Corinth
Paul akabiat ọfiọñ efureta ke Corinth, ọkwọrọ-ikọ Abasi ọnọ mbon Corinth. Ọkpọsọñ ufọk-Abasi ama ọtọñọ do; edi ke Paul ama akadaha, ubahare ye ukwañ ukpep-ñkpọ ekenyọni eduk ke otu mmọ. Mbon Greece ekemehe ke ndinam owo ema uyai mmọ. Paul ekewet Ñwed emi ndineñere mme ñkpọ emi. Ọyọhọ ibuot ñwed duopeta emi edi utibe, enyuñ eda enye nte kiet ke otu mkpọsọñ itie ke ofuri Ñwed Abasi. Kpukpru owo ekpenyene ndikpep mmum nsin ke ibuot.
Owo kiet ọdọhọ ntem ete: “Ima eneñere edi mbiet Abasi ke ukpọñ; koro Abasi edi ima. Ke mbuọtidem ke nnyin ibọ Andibot nnyin ñkpọ; ke idorenyin nnyin ibet ndikut ini iso nnyuñ mbọ mfọn nsinsi; edi ke ima, nnyin ibet Abasi; ndien ke enye ikpọñ ke nnyin idot ndidia idara heaven nnyuñ ndu ye Enye ke nsinsi.” Ima edi edinim ibet mma. Ibet ikenyeneke odudu ndikpuhọre uwem owo, edi Christ, emi ke idem Esie edide ima, ama anam ntre!
Obufa Emana
John, owo Mbet anam añwaña ete, “Abasi edi ima; ndien owo emi oduñde ke ima ododuñ ke Abasi, Abasi onyuñ ododuñ enye ke idem.” Emeyak udomo ima Abasi enọ nnyin oto ke edinen ido eke Jesus Christ, ke adaña emi nnyin imanade obufa. Ukpuhọre odu ke ima Abasi ye ima uduot owo. Nnyin imamana iduk ke ererimbot emi ye uduot ima eke esinde mme ete ye eka ema nditọ mmọ, enyuñ enyene idaha ima enọ eke mmọ owo. Kpa idem unam enyene ima enọ nditọ mmọ. Edi ima oro ke esit owo abuaha ye idiọk-ñkpọ, emi eketọde do ke ini owo okotutde utọñ ke uyo Abasi onyuñ ọduọ ọkpọñ idaha edisana ima ye unana-ubiomikpe. Man enam owo ọtọñọ ntak enyene mbiet Abasi, enyene ndikpuhọre enye. Enyene ndinam enye edi obufa owo. Jesus okokot emi obufa emana. Mme owo emedomo ndida ediwak ñkpọ efen nnim nte edi obufa emana. Mmọ edomo ke ifiọk-ñwed, edineñere ñkpọ nnim, ndisin enyiñ ke ufọk-Abasi, edisọñọ-itie, mfọn-ido, ediñwam ubuene ye mbon unana, ete ke oro edi ndinyene edikabare-esit. Jesus ama ọdọhọ ete ke enye emi “ọdọkde ke usuñ efen oduk, owo oro edi inọ ye owo ñwo” (John 10:1). Adaña nte owo odomode ndisaña ke usuñ efen ekededi, akan ke obufa emana nduk Heaven ọwọrọ ntak-urua. “Edieke owo mitọñọke ntak imana, enye ikemeke ndikut Obio Ubọñ Abasi” (John 3:3).
Edinam-Asana
Ke ini ima odukde ke esit ke obufa emana, edi mmem-mmem ndinam “ima ọwọrọ ọfọn ama ke esit nnyin” (1 John 4:17), oto ke ñtọtuñọ ifiọk emi edide edinam-asana, ọyọhọ saña-saña enọ mfọn iba emi adade itie kpa idaha oro. “Owo ekededi eke onimde ikọ Esie, ke akpanikọ, ke emenam ima Abasi ọfọn ama ke esit esie” (1 John 2:5). “Ima eke ọfọnde ama” edi enyiñ efen eke enọde “edisana uwem,” “Mfọn-mma eke anditiene-Christ,” me “edinam-asana,” ndien ekeme ndinyene enye oto ke edisio oruñ idiọk-ñkpọ mfep, oto ke Iyip Jesus Christ emi eyetde asana. “Kpa nte Christ akamade ufọk Abasi, okonyuñ ayakde Idem ọnọ ke ibuot esie; man Enye akpada mmọñ ọkọrọ ye ikọ Abasi eyet ọkọp esie, anam enye asana; man akpada enye ọnọ Idem Esie nte ufọk Abasi emi ọyọhọde ye ubọñ, minyuñ inyeneke ntọi mme eriñwine mme oruk ñkpọ eke etiede ntre; edi man enye asana onyuñ anana ndo” (Ñwed Mbon Ephesus 5:25-27).
Mme Usem
Ediwak mbio udọn-ikọ edu emi edade ke edisana ebiet ukwọrọ-ikọ. Nnyin imesikop ediwak ini nte edọhọde ete, “Enye esem edinem ikọ-mbakara.” Edi edieke edisana ima miyọhọke ke esit anditiñ ikọ oro, kpukpru udọn-ikọ esie, mme ndinem usem esie, mme nti ikọ-mbakara esie eyomo uyom nte akpañkpañ enyuñ esioro uyo nte ekpri ñkanika. Ekese mme owo ewọrọ ekpọñ ata ikpọ ufọk Abasi ye udọñ ke esit ke abaña ñkpọ Spirit, ikopke uyuhọ koro ọkwọrọ-ikọ minyeneke ata akpan ñkpọ, oro edi ima Abasi.
Mbuọtidem
Etiñ enọ nnyin ke Mme Hebrew, ọyọhọ ibuot duopekiet, ete, “mbuọtidem ọwọrọ ete, nnyin itim ibure ite iyebọ se nnyin idoride enyin ke esit, inyuñ itim inim ite se idibede owo ke enyin odudu,” ñko ke oto mbuọtidem ekekan mme idut, ekibi mme lion inua, enyuñ enam mme akpa-mkpa eset ke mkpa. Jesus ama otoro mbuọtidem eyen-añwan Syrophenicia, emi ekeyirede ke mbuọtidem ete ekọk eyen imọ añwan udọñọ: Enye onyuñ ọdọhọ ete, “o ñwan, mbuọtidem fo omokpon.” Yak nnyin iti ñko ibaña mbuọtidem centuriọn, emi ekebeñede ete enam owo imọ okop nsọñidem. Jesus ọkọdọhọ ete ke akanam imọ ikwe mbuọtidem eke okponde ntem, kpa ke Israel! Enam ediwak mme utibe-ñkpọ eto ke mbuọtidem. Edi Paul ọsọñọ ete ibọhọke mbuọtidem adiana ye edisana ima emi odude ke esit, idoroke ukpọñ baba ñkpọ kiet. Mbuọtidem ikpọñ-ikpọñ idikemeke ndikpọhọre ndiye inua-otop Heaven.
Uwọrọ-Etop
Ediwak mbon inyene emeyak okuk mmọ enọ man eda efọn ido ye kiet eken, mmọ eda okuk mmọ ediọñ mme ikpọ ufọk-ñwed, ye mme ufọk-ibọk, ye mme nsio-nsio ikpọ ufọk ukpep-ñkpọ eke edotde. Ndusuk ekam eyeyak idem ikpọhidem mmọ enọ man eñwam se mmọ enimde ke akpanikọ. Edi akpa Ñwed Corinth, ibuot duopeta emi etiñ ọnọ nnyin añwa-añwa ete, ibọhọke nnyin inyene ima Abasi ke esit, kpukpru emi idoroke nnyin baba ñkpọ kiet. Enyiñ nnyin, uwọrọ-etop nnyin, ye ofuri-ofuri se inamde eyetak. Ñkoñ-ñkan ifiọk-ñwed, mme ikpọ ọniọñ ke edinam usọ ye edikpep ñkpọ, ye mfọn-ñkan ke ñtọtuñọ ifiọk ye edibot mbufa ñkpọ ikemekekeme ndinam owo ekededi enyene ntọi ima Abasi. Enye edi se Abasi ọnọde ke mfọn, emi ekedepde ke Iyip Eyen Esie Jesus, ndien enyuñ ekeme ndibọ nnyene oto ke edinim Ọbọñ Jesus Christ ke akpanikọ.
Se Idude Ke Ima
Paul ama otim etiñ añwaña ndiwut nte ima etiede, abahare enye esin ke itie ke itie, onyuñ etiñ ọnọ nnyin se enye otimde ọwọrọ. Ima ọfọn ido onyuñ enyene anyan ime. Ima Abasi ke esit owo esin enye ọsọñọ eyire ke mbet mfọn-ido. Ọwọrọ ete ke ikureke ke enye ndidi suñ-suñ nnyuñ mme anyan ime ikpọñ, edi enye ananam akpanikọ ọnọ idem mme ukpọñ emi minamke akpanikọ inọ idem mmọ. Ediwak owo inamke akpanikọ inọ idem mmọ, enyuñ edomo ndifuk unana akpanikọ emi ke esit mmọ. Mmọ eyom owo emi enyenede mfọn-ido ye ọniọñ ndiñwam mmimọ ndiyarare ñwut mmọ mme ñkpọ emi ekemede ndinam mmọ eduọk ukpọñ mmọ edieke mmọ mikabakere esit. Mfọn-ido edi eti edu emi etode ke esit, emi ke editim ntiñ ọwọrọde ke inua.
Owo emi amade ima itiñke idiọk ndibiat eyen-eka esie. Enye ekeme ndisua nnọ nnyuñ ntunọ; edi ke idak, mbet mfọn-ido emi ọfọnde ama mmọdo ndiyet aran. Ima edi mmem-mmem onyuñ enyene mbọm ke idem esie, onyuñ ọfọn ido ye kiet eken. Enye itibeke utọk. Ima anam owo okut ete ke owo efen ọfọn akan imọ. Ima ifuhọke ke inemesit me ọkpọsọñ mfọniso owo efen. Enye imenke idem esie inim ke iso-iso, inyuñ iyomke owo okut onyuñ otoro imọ. Ima isọpke ndibiere me ndineñere owo efen. Enye ikohokere idem ibaña akamba itie ye idaha esie. Ata nsuhọre-idem ọtọñọ ke ini owo ọdiọñọde abaña uyuhọ Abasi ke ukpọñ.
Ima isọpke ndikop iyaresit ke ini owo mme ñkpọ-ntibe edahade eda nte ubiọñọ ke itie esie ke uwem emi. Ata ima enyenyik andinyene enye ndinam eti ido, ye se inende ke ofuri- ofuri idaha. Ima iyomke ufọn esiemọ, inyuñ ikopke uyuhọ ke mibọhọke ke ufọn ye ndọñesit ye ke erinyaña eke mmọ efen. Enye adara ke se idide akpanikọ ikpọñ-ikpọñ. Enye ọyọyọ mmeme ye mme ndudue owo efen, ononim se owo ekemede ndinam ke akpanikọ, ododori enyin ke abaña erinyaña ye ufọn mme owo ke kpukpru ebiet, onyuñ ememe ime ke kpukpru idomo ye ukut ke mbuọtidem. Owo iduhe emi anamde ọyọhọ mbeñe-idem ndika obio-ubọñ Abasi ibọhọke esit ye ukpọñ esie ọyọhọ ye ima Abasi emi.
Ima
Ima idibehe ifep ke nsinsi. Edisiak uduak Abasi eyebe efep; mme usem eyedobo; ifiọk eyekabare edi ikpikpu; edi ima Abasi eyedu ke nsinsi. Ke ñkim-ñkim idut Africa, emi David Livingstone ekedide akpa owo mbakara ndibe nduk ata esit-esit esie, esidọhọ ete ke adaña emi afo asiakde enyiñ esie, ñkim-ñkim iso mme owo oro ekabare eyama ke adañemi mmọ esuk etiñde ebaña mfọnido abia-ibọk emi ekebede do ke ediwak isua emi ebede. Mmọ ikokopke usem esie, edi mmọ ema ekop ima oro okodude ke esit esie. Edieke nnyin idade enọ ima Abasi isin ke esit nnyin, utom nnyin eyekut unen. Nnyin ikemeke ndinyene se ikponde ikan oro.
Se Ikponde Ikan Kpukpru
Ntem ke mbuọtidem, ye idorenyin, ye ima esuk edu, edi andikpon-ñkan ke otu mmọ edi ima. Ọkwọrọ-ikọ kiet ọdọhọ ete, “Ndima ima ọyọhọ-ọyọhọ, edi ndidu uwem ọyọhọ-ọyọhọ, ndinyuñ mma ima ke nsinsi edi ndidu uwem ke nsinsi”. Ke ntre nsinsi uwem ọyọhọ ye ima.
Ke mbuọtidem miduhe, owo ikemeke ndinem Abasi esit. Mbuọtidem ada nnyin adian ye Abasi, ndien ke mbuọtidem ke nnyin isaña ye Abasi. Enye edi kiet ke otu ikpọ ñkpọ ita oro. Idorenyin omum ukpọñ nnyin akama onyuñ anam nnyin idọdiọñ isin ifik ika iso. Idorenyin edi ndinyene mbuọtidem ndibọ mme ñkpọ eke edidide ke iso. Akwa itam nnyin edi idorenyin erinyaña. Nnyin ikaka iso iyara enye. Ke idorenyin miduhe, ukpọñ ọdọñọ onyuñ akpa. Ke idem ini emi ekim ọsọñde akan, edi idorenyin ọnọ nnyin ubọhọ. Nnyin ida mbuọtidem ye idorenyin isaña ibe ke uwem emi, edi ida ima idu ke nsinsi ini. Andikpon-ñkan ke otu mmọ edi ima!
“O, ima Abasi okpon onyuñ asana!
Ọsọñ, inyuñ inyeneke udomo!
Enye eyebighi ke nsinsi-nsinsi
Edi ikwọ nti owo ye’me angel.”
Questions
MME MBUME- Nso ikpọ ñkpọ ita ke eda edomo ke ukpep-ñkpọ emi?
- Tiñ nte mbuọtidem etiede.
- Tiñ nte idorenyin etiede.
- Tiñ nte ima etiede.
- Tiñ wut ukpuhọre eke edude ke ima owo ye ima Abasi.
- Ukwọrọ-ikọ, me ikọ-ntiense esitie didie edieke ima Abasi miduhe ke esit?
- Nso ñkpọ inam owo edi ọyọhọ anditiene-Christ?
- Siak ndusuk mme mfri ima Abasi.