Lesson 360 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Owo ekededi eke ọñwọñde mmọñ emi Ami ndinọde enye idikopke nsat-itọñ aba: edi mmọñ oro ndinọde enye eyekabare edi idim mmọñ ke esit esie eke otopde akabare ọwọrọ edi nsinsi uwem” (John 4:14).

Cross References

I. Ikot Eke Enyenede Kpukpru Mbon Nsat-Itọñ

1. Owo ekededi emi okopde nsat-itọñ ke Spirit eyebọ uyuhọ ke mfọn, Isaiah 55:1; Matthew 5:6; John 4:14; Eriyarare 22:17

2. Enọ item esọk mmọ eke eyomde ata eti ñkpọ ke mme idiọk itie, Isaiah 55:2; Ecclesiastes 11:9; Luke 12:15, 19-21

3. Enọ etop ye uñwọñọ esọk mmọ emi enyimede ikot Abasi, Isaiah 55:3; Ñwed Mbon Rome 10:17; 2 Ñwed Timothy 3:15; Mme Hebrew 6:17-19; 8:10 ye 9:15 da domo ye Psalm 89:3, 27-35; Utom Mme Apostle 2:29-35 ye 2 Ñwed Samuel 23:5

4. Eñwoñọ Christ nte Andinyaña owo, Isaiah 55:4, 5; Luke 19:10; Matthew 18:11-14; 1:21

II. Mme Idaha Emi Eyomde Man Ekpọñ Idiọk-ñkpọ Eduk Erinyaña

1. Akpa idaha, “Mbufo Eyom Jehovah”, otim owut nsin-ifik emi eyomde eto ata mbon mbuñọ-esit, Isaiah 55:6; Luke 11:10; Deuteronomy 4:29; Jeremiah 29:13

2. Ọyọhọ idaha iba, “Eseme ekot Enye”, owut ntak edibọñ akam, Isaiah 55:6; Hosea 14:2; Luke 18:13,14; 2 Chronicles 7:14

3. Ọyọhọ idaha ita, “Yak idiọk owo ọkpọñ usuñ esie”, ọsọñọ owut ete ke enye enyene ndikpọñ mme idiọk-ñkpọ esie, Isaiah 55:7; Mme Ñke 28:13; Ñwed Mbon Ephesus 4:21-23; Ezekiel 33:14-16

4. Ọyọhọ idaha inañ, “Yak enye onyuñ afiak etiene Jehovah”, owut ete ke erikabare-esit edi se eyomde, Isaiah 55:7; Joel 2:13; Psalm 34:18; Luke 15:18, 19

5. Ọyọhọ idaha ition, edi ibọrọ eke Abasi ọnọde ke mfọn: mbọm ye eridahado, Isaiah 55:7; Ñwed Mbon Rome 2:4; Titus 2:11, 12; Luke 15:20

III. Abasi Ọñwọñọ Erinyaña Ke Ikọ Esie

1. Mme ekikere ye usuñ Abasi ekoñ ekan eke owo, Isaiah 55:8, 9; Psalm 8:1-9; 18:30; 40:5

2. Ikọ Abasi, etie nte edim, iditreke ndida ediwak mbuñwum ndi, Isaiah 55:10, 11; 1 Ñwed Corinth 3:6, 7

3. Ọyọhọ idaresit edi se enọde mmọ emi ebọde erinyaña, Isaiah 55:12; 12:3; Psalm 51:12; Ñwed Mbon Rome 14:17; John 15:11; 17:13

4. Ewut ukpuhọre emi odude ke ufọt owo Abasi ye idiọk owo, Isaiah 55:13; Psalm 1:1-6

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Isaiah, Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ Eke Abasi

Isaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Abasi ama odu uwem ke eyo Ndidem Judah inañ. Ke ini ukara Hezekiah, ke ema ekefiak edemere edu-ukpono Jehovah, utibe edidemere ama ada itie ke ofuri idak ukara, ñko mme owo ke obio ema ewọñọre etiene Abasi. Emi akada itie ke utit ini uwem Isaiah, ndien eyighe iduhe ke edọhọde ete ke emi okoto ke utom ofuri ini uwem owo Abasi emi. Isaiah, ke idak edidemere ye nda-usuñ Edisana Spirit, ama ayak ọnọ nnyin ediwak mbufiọk ke abaña utibe ye eti uduak Abasi emi abañade eridi Christ, edisuan ye mfiak nnyọñ Israel ye eridi ini Ukara Christ ke Tọsin isua.

Edi ata akpan ñkpọ ndikut nte, okposuk edi nte ekese ubak ke otu ntiñ-nnim ikọ Isaiah enyenede Nditọ Israel ye edinam Abasi ye mmọ, ediwak eken akabaña Mmọ-oko. Sia Abasi kpukpru owo edide Abasi kpukpru mme idut, ñko sia Ikọ Esie mikpuhọkere ke kpukpru ini; sia Abasi ñko edide ukem-ukem kpukpru ini, ikpuhọkere ke uduot ye mfọn-mma, me ke mbọm Esie ye mfọn-ido; sia Enye ke uduak Esie okosiode Ndimek Ikọt Esie onim man ọdiọñ onyuñ ọnọ item, man oto ke mmọ ofuri ererimbot ekpekut erinyaña, eyighe ikpoduhe ndinyene idorenyin nte ke etop Esie emi ebede ke Anditiñ ntiñ-nnim ikọ eke Enye ekemede ndinọ ubiọñ-utom emi asañade ye nsinsi uduak Esie, ekpenyene ndisim kpukpru owo ke kpukpru ebiet ke ini ekededi.

Ibet nte Moses ọkọnọde ekedi itiat udori ukot emi añwamde ke ndika iso mmenere erinyaña ke abaña uduak Abasi. Mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ ekedi mme ọkwọrọ-ikọ, mmọ emi enamde Ibet Abasi otim añwaña. Obufa Ediomi owut ete ke mme anditiñ ntiñ-nnim ikọ edi mme ọkwọrọ-Ikọ Abasi. Nditiñ ntiñ-nnim ikọ edi ndikwọrọ Ikọ Abasi. Owo ekededi eke adade etop emi miyọhọke minyuñ isañake ukem-ukem ye Ikọ Abasi edi anditiñ ntiñ-nnim ikọ nsu, ndien ana nte kpukpru mmọ emi edide mbon Abasi esin etop esie (Ñwed Mbon Galatia 1:7-9; 2 John 10, 11).

Ikot Abasi Emi Enyenede Ofuri Ererimbot

Mi, ke ibuot ñwed emi, nnyin imenyene ọyọhọ-ọyọhọ Ikọ ke abaña Etop Ikọ Abasi. Mi, nnyin imekeme ndikot nte edọhọde ete ke Ikọ Abasi enyene ofuri owo ekpedi owo inyene me ubuene, ọfiọk-ñwed ye mmọ eke mifiọkke, mmọ emi edide ofin me mmọ emi midighe. Etop emi anam añwaña ete ke isioho owo ndomo kiet ifep, inyuñ ifreke owo baba kiet ke mme eñwọñọ Esie. Mme ikọ emi enyene kpukpru owo ukem-ukem nte “Owo ekededi eke amade” emi odude ke akwa akpatre itie ñwed emi abañade utit eyo ke Edisana Ñwed Abasi.

Yak mmọ emi ekpepde ete ke erinyaña Abasi enyene ekpri ibat emi ema ekemek ema enam añwaña se “Owo ekededi eke okopde nsat-itọñ” emi ekotde ete edi edibọ mmọñ uwem ke ikpikpu ọwọrọde. Yak mmọ eke ekwañade Ikọ Abasi ke usuñ ntem enọ idem mmọ uyuhọ edieke mmọ emade, ke ikpikpu ukpep-ñkpọ mmọ emi abañade ikot Abasi nte etrede ke ekpri ibat emi ema ekememek. Mmọ emi eyomde edidiọñ Abasi ekan ñkpọ efen ekededi ekeme ndikut ndọñesit ye uñwọñọ ke emi etiñde ete “Owo eke minyeneke okuk” ekeme ndidi, ndep nnyuñ ndia “idighe ke okuk inyuñ idighe ke ekọm-urua”. Mme ikọ emi iyomke aba nte etiñ ñkpọ edian. Mmọ eke eyomde mme owo ekunim mme ikọ emi ke akpanikọ ekeme ndifaña ke ediwewet mme ikpọ ñwed ndiwut ekikere mmọ edi Ikot Abasi emi edide mmem-mmem, ñko enyenede ofuri ererimbot ada ke itie esie. Ikot emi edi se etiñde ke mme ibio-ibio, iñwañ-iñwañ ikọ eke minyeneke ntuaha. “Mbon isañ, idem mme anana ibuot, ididuehe” (Isaiah 35:8).

Ofuri Eti-Mbuk Jesus Christ, ke kpukpru uyai uyọhọ esie, edi se inade iñwañ-iñwañ. Enye edi kpa mmem-mmem kpa nte owo mikemeke ndineni, me ndiyik, me ndikpuhọre. Mme idaha etop Ikọ Abasi edi se owo ke uduot owo akanam misimke, mme utuñọ esie edi se owo mikekwe; mme ubom ye uniọñ etop esie ye mme inyene esie edi se owo mikemeke ndiduñọre, kpa ye oro etop emi edi ata mmem-mmem koro kpukpru se nnyin inyenede ndifiọk ke abaña enye, man ikeme ndinam emem ye Abasi edi mmem-mmem ndifiọk.

Mi ke ibuot ñwed emi, etiñ ete ke ini odu nnyin ndiyom Abasi, emi ọwọrọde ete ke utọ ini ntre enyene utit. Emi ñko ekekem ye ukpep-ñkpọ Ọbọñ nnyin ye eke mme Mbet. Usen mbọm Abasi eyetre, ndien usen ikpe Esie eyetọñọ ukem-ukem nte ñkut-eyo usiere edude ke mme usen uwem emi.

Nsinsi Abasi Ye Ediomi Esie Ye Nnyin

Abasi odu ke nsinsi ke uduot ye ke uyai Esie, ke ntre usuñ Esie ye ekikere Esie ekoñ idaha ekan eke nnyin. Uwem nnyin enyene utit; Enye odu ke nsinsi. Abasi okut esit owo, edi nnyin ise owo ke iso. Abasi okut ekikere esit nte asañade ye edinam me ikọ, edi nnyin ikut edinam, me ikọ eke etiñde ikpọñ-ikpọñ. Abasi ke eritọñọ, ye ke kpukpru ini osuk edi Enye emi ọfọnde ama ke edisana-ido, edi ke eritọñọ nnyin isuk idi eke “obukidem, ema enyam nnyin enọ idiọk-ñkpọ.” Abasi inyeneke adaña ke baba usuñ kiet, ke esiode mme udomo idaha eke enye ọkọnọde Idemesie ke ndinọ owo unen ndimek se enye amade. Edinam nnyin enyene adaña, sia nnyin “ikutde ñkpọ ntre ntimere-ntimere nte owo okutde ñkpọ ke ukuriso,” inyuñ “ifiọk ñkpọ ubak-ubak”. Nnyin imọfiọk ite ke erinyaña Abasi ekem kpukpru owo udeme “ndinyaña mmọ emi esañade ke Enye ekpere Abasi ọyọhọ-ọyọhọ”. Ndien ke otode ke ubọñ ye mfọn-mma Abasi ke kpukpru ñkpọ, nnyin imekeme ndikut ite ke erinyaña Esie otim añwaña onyuñ oyọhọ ke mme inyene Esie akan nte nnyin ikemede nditim mfiọk.

Edieke nnyin idikpañde utọñ inyuñ itiene Abasi, ikop nti ikọ Esie, ndien ibọ mme eñwọñọ emi eyọhọde ye mfọn Esie, nnyin imekeme ndida mme eñwọñọ Esie emi ebañade nnyin inam ñkpọ: “Nyenam nsinsi ediomi ye afo, kpa ñkpọ ima David.” Emi edi ñwọrọ-nda ye utibe ikọ emi nnyin ke uwem emi midikemeke ndifiọk ọyọhọ-ọyọhọ.

“Ami nyenam nsinsi ediomi ye afo.” Abasi emi odude ke nsinsi ikpọñ-ikpọñ ekeme ndinam nsinsi ediomi. Mme ediomi eke mme owo me obio enamde esiwọrọ ikpikpu edieke ukeme ndinam mmọ esu miduhe. Mme uduak owo esisọñọ eda kpa ke ini owo oro odude uwem ndinam mmọ esọñọ eda; me ke andida-itie owo oro amade onyuñ onyimede ndinam nte ekediomide. Edi mme eñwọñọ Abasi idibiañake, koro Abasi ikemeke ndibiaña me ndibe mfep. Enye okpono Ikọ Esie akan Enyiñ Esie. Ikọ Esie edi se ema ekebiere ke Heaven ke nsinsi. Ndien ndiwut nte ke ekikere ye uduak Esie ke abaña nnyin emi ikerede enyiñ Esie, inyuñ isinde idem nnyin ke utom Esie idikpuhọkere, Enye ikọnọhọ Ikọ Esie ikpọñ-ikpọñ ke ñkpọ emi, edi ọkọsọñọ enye ye eñwọñọ “sia Enye mikekemeke nditomo se ikponde ikan Idem Esie, Enye otomo Idem Esie, … koro mme owo edade se ikponde ikan idem mmọ eñwọñọ uñwọñọ: ke kpukpru eneni eke edude ke ufọt mmọ, uñwọñọ onyuñ edi akpatre ñkpọ eke edade ebiere ikọ. Ntre sia Abasi oyomde mmọ emi edidade uñwọñọ enyene etim ekut ete Enye idikpuhọkere uduak Esie, Enye ada uñwọñọ edisin: man okpoto ke ñkpọ iba emi mikemeke ndikpuhọre, emi Abasi mikemeke ndisu nsu ke esit, nnyin ikpenyene akwa nsọñ-esit, kpa nnyin emi ima ifehe iyom ubọhọ ke erimum idori-enyin emi enimde nnyin ke iso” (Mme Hebrew 6:13-18).

Mme anie edi emi eke Abasi ama akada eñwọñọ emi odude ke Ikọ Esie anam ediomi ye mmọ emi ke Idemesie mikemeke ndikpuhọre, emi Enye ama akada eñwọñọ emi Enye ọkọñwọñọde ke Idemesie ọsọñọ? Anie ke otu nnyin ekeme ndida utọ ekikere oro nnyene, ete ke Ọkpọsọñ Abasi Andibot kpukpru ñkpọ ekeme ndisọñọ idaha nnyin ke emi ye ke se ibañade nsinsi ini uwem nnyin, emi nnyin mikemeke ndikpe Enye ekọm urua baba kiet, mme ndikut idem nnyin nte imodot? Anie ekeme ndidọhọ ete ke ukeme esie ikpọñ ke imekeme ndida ke iso Abasi mfaña me ndiyom unen eke edide Esie, eke enye amade?

Ukpep-ñkpọ nnyin owut nnyin ete ke mmọ emi enyenede mfọn-iso ekan, kpa mme adia-akpa eñwọñọ Ediomi, edi mmọ emi esit mmọ ekopde biọñ ye nsat-itọñ, eyomde mmọñ uwem, kpa mmọ eke eyomde uyuhọ enọ biọñ ye nsat-itọñ ke nnen-nnen usuñ. Mmọ “Ekuma ererimbot ye se idude ke ererimbot” (1 John 2:15). Ke ñkañ eken, mme owo emi edi mmọ oro ebemde iso “eyom obio ubọñ Esie ye edinen-ido esie,” Ke ntre mmọ eyekut “kpukpru ñkpọ eken” ediande enọ mmọ (Matthew 6:33).

Nte oruk mbon mfọn-iso emi etim edot ke se enọde mmọ? Ke idem mmọ ikpọñ-ikpọñ, ih, ih! Nte mmọ enam ñkpọ asaña ekekem ke mme ñkpọ emi? Ke ekerede ebaña se mmọ ekemede ndinam, me se mmọ enyenede, me inyene ubon mmọ, me itie akpan mmọ, mmọ idotke! Nte mmọ enyene ukeme ekem, ke baba usuñ ekededi ndida ke iso Akwa Abasi nte owo akpadade ke iso akwa esop ke ererimbot emi ndifaña ikọ nyom unen mmọ ke iso Abasi? Mmọ ikemeke ndinam emi ke baba usuñ ndomo kiet! Nso ndien idi se edade nte isọñ enam mme ñkpọ emi enọ mbon-ima emi, enyuñ eyakde oruk idaha emi enọ mbon mfọn-iso emi? Mkpasip ñkpọ kiet: mbọm ye ima Abasi, emi ọkọnọde Ikpọñ Eyen Esie emi Enye obonde man ekpe isop idiọk-ñkpọ, mme ndudue nnyin, se nnyin itrede ndinam ye mmem-idem nnyin, ọnọ nnyin, ñko man esiri akamba ukpe emi odude ke ufọt utibe Andibot kpukpru ñkpọ ye se Enye okobotde.

Unana-utit Mbọm Ye Ima Nsinsi Abasi

Mi ke nnyin ikut unana-utit mbọm ye Ima Abasi nte ayararede. Abasi iyomke baba ñkpọ eke nnyin inyenede, se nnyin idide, me se nnyin ikemede ndinam. Nnyin, ke ntak idiọk mbumek nnyin, ima ikabare iyo iduk ke usuñ idem nnyin, ikabare ikpọñ Enye, isuñi Enye inyuñ isin Enye. Kpa ye oro, Abasi emi ọyọhọde ye mbọm ama asiak usuñ erifak, erinyaña ye ubọñ ọnọ nnyin. Enye ọmọnọ nnyin ukpọñ emi, ke ido nte Enye anamde ñkpọ Esie mikemeke ndikpa. Sia Abasi mikpuhọkere, sia Enye edide edinen ke kpukpru usuñ Esie, ukpọñ oro Enye ọtọde ke esit owo ikemeke ndikpa, idinyuñ ikpahakpa. Ukpọñ emi akade iso ke ndisin Abasi eyetak ke nsinsi ke unana idorenyin.

Abasi iyomke owo ndomo kiet atak; sia Enye ama ọkọfiọk toto ke eritọñọ enyene-ndik ekọm-urua eke enyenede ndikpe man afak owo ekpedi kiet, Enye okonyime ndikpe ekọm-urua oro ndifak owo. Iduhe ñkpọ efen, ke mibọhọke anana-utit mbọm ye ima eke minyeneke adaña ekeme ndisiak usuñ ubọhọ eke etiede ntem, man mmọ eke ema ekesin ima ye mbọm oro, edi, ke atuade mkpọfiọk ke abaña idiọk-ñkpọ ye nsọñ-ibuot mmọ, ekpekeme ndinyene ubọhọ ke idiọk itie mmọ, ñko ekpekeme nditie ke mme ndiye ebiet ke heaven, kpa oruk mfọn emi mmọ mikpekemeke ndinyene me ndikpe ekọm-urua.

Nnyin nte owo, imesinam mme ekikere ndinam uduak me ñkpọ inemesit idem nnyin. Mbemiso nnyin inam ekikere nnyin ọwọrọ ada, nnyin isitetie kaña ibat usuñ nte idikpede ekọm-urua. Nte iyekeme ndinam uduak nnyin emi ñkure? Nte nnyin iyekeme ndinam kiet emi ndien itre ndibiọñọ mme iso utom eñwen emi nnyin ikerede ndinam? Nte utom enye emi eyedori nnyin udori, me eyeda udori edi ke usuñ emi nnyin ikerede ndinam enye? Kpukpru mme mbume emi ye ediwak efen edi se anade ikpe ibiere mbemiso ika iso ke ndinam se anade nnyin ke iso ndinam. Ediwak ini, nnyin isikemeke ndinyaña ndikpọñ iso utom nnim man ikanam efen ke isede ite ke eyeda udori edi, onyuñ añwam ke ndinam obufa iso utom.

Edi ke ñkañ Abasi, utom erifak owo ikedighe se ekenamde ke ntak emi ndudue ama okodu ke akpa ekikere. Abasi ama ọfiọk toto ke eritọñọ kpukpru se inyenede ndiwọrọ ke ini iso. Enye ama ọfiọk mme ñkpọ eke ediyomde man ada uduak esie edi ke abaña nnyin. Enye ama ọfiọk ekọm-urua eke anade nte Eyen Esie ekpe. Edi Enye ikafañake, okposuk edi ekọm-urua ekedide se owo ndomo kiet mikpekemeke ndikpe.

Abasi ama anam ekikere onyuñ ekpe ekọm-urua. Enye ama ọnọ ikot. Ndien Enye ọkọdọñ Spirit Esie man ada owo usuñ ndinyime uduak emi ndien ọbọ erinyaña Esie. Enye ke emi ke ananam uduak Esie ọwọrọ ada nte Enye okonimde, man oto do ubọñ nnyin ọkpọyọhọ.

Enye etiñ ye nnyin “Mbufo eyom Jehovah … eseme ekot enye … yak idiọk owo ọkpọñ usuñ esie, yak oburobut owo ọkpọñ ekikere esie: onyuñ afiak etiene Jehovah: ndien enye eyetua enye mbọm: etiene Abasi nnyin, koro Enye eyewak ndidahado.”

Questions

MME MBUME

1. Enọ ikot emi ikutde ke akpa ufañ ke ukpep-ñkpọ emi esọk mme anie?
2. Kpep 1 John 2:15-17 sin ke ibuot.
3. Didie ke nnyin ifiọk ite ke uduak Abasi ke abaña erinyaña enyene nnyin?
4. Nso ke Abasi akanam, adian ke Ikọ Abasi eke Enye ọnọde nnyin emi onyuñ ọnọde nnyin idorenyin ye eti ifet ke abaña erinyaña Esie?
5. Nso idi ntak emi mme owo edade uñwọñọ? Nso idi ntak emi Abasi akanamde ntre ke abaña erinyaña nnyin?
6. Siak mme idaha kiet-kiet emi odude ke erinyaña.
7. Ikọ Abasi ọdọhọ ntem “ke mfọn ke ema enyaña mbufo oto ke mbuọtidem.” Nso idi mfọn? Nso idi mbuọtidem? Nnyin isaña didie inyene mbuọtidem?
8. Mme ekikere ye mme usuñ Abasi ekoñ ekan eke owo. Tiñ mme ñkpọ emi esọñọde ikọ emi. Didie ke mme ekikere ntem atuaha ye uduak Abasi ke abaña usuñ erinyaña?
9. Siak mme edidiọñ eke ibọde ito ke erinyaña Abasi.
10. Ke adade Psalm 1 nte ibuot ikọ, tiñ ukpuhọre eke odude ke ufọt eti owo ye idiọk owo.