Lesson 362 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Edi fiọk emi, ete ndiọk eyo eyedu ke ukperedem ini. Koro mme owo eyedi mme ama idem, ye mme ama inyene; enyuñ ebure idiọk mbure, eseri iseri, esuñi isuñi, esọñ ibuot ye ete ye eka, enana esit ekọm, enana uteñe Abasi, enana ima uduot owo; enyuñ ebiat uñwọñọ; ema ebiari, eyak idiọk itọñ akan mmọ ubọk, etie obom-obom, enyuñ esua se ifọnde; mmọ edi mme ada owo nnọ mme asua, ye mbon idiọk iwuk, ye mbon ñkohore-idem; mmọ ema mbre ekan Abasi; enyene enyọñ-enyọñ ido uteñe Abasi, edi isañake ñkpọ ye odudu eke odude ke uteñe Abasi. Wọñọre kpọñ mmọ eke etiede ntem” (2 Ñwed Timothy 3:1-5).

Cross References

I. Mme Idiọñọ Nte Ewetde Ke Ñwed Nahum Ye 2 Ñwed Timothy

1. Emen ndise ñkpọ-isañ eneñere ewut, Nahum 2:3, 4

2. Ema etiñ ntiñ-nnim ikọ ebaña edisibe nsehe eto, Nahum 2:3

3. Etim enọ nnen-nnen ibat ke abaña mme edu-uwem utit eyo emi, 2 Ñwed Timothy 3:1-5, 13; James 5:5

II. Mme Idiọñọ Nte Peter Ye James Ekewetde

1. Mbon nsahi eyekpep ikpikpu ñkpọ ke abaña obot, 2 Peter 3:3, 4; Ñwed Mbon Rome 1:20-22

2. Ntañ-mbok edida itie ke Akpatre Edim ama ebe, James 5:7, 8; Joel 2:23-29; Utom Mme Apostle 2:16-18

III. Mme Idiọñọ Nte Matthew Ekewetde

1. Ediwak anditiñ ntiñ-nnim ikọ nsu eyedaha eda, Matthew 24:3-5, 11, 23-26; 1 Ñwed Timothy 4:1-3; 1 John 2:18

2. Ndutime eyedu ke ofuri ererimbot, Matthew 24:6, 7; Mark 13:7, 8; Luke 21:9, 10

3. Akañ udọñọ ye unyek-isọñ eyedu ke ediwak ebiet, Matthew 24:7, 8

4. Eyekọbọ mme Jew, Matthew 24:9, 10; John 16:2; Amos 9:9, 10

5. Ediwak eyeduọñọ ekpọñ mbuọtidem, Matthew 24:12, 13; 2 Ñwed Thessalonica 2:3

6. Eyekwọrọ Eti-mbuk enọ ofuri ekonde, Matthew 24:14; 28:19, 20

7. Etiñ ebaña ini edidi Akwa Ukut, Matthew 24:15-22; Daniel 12:1

8. Eridi Ọbọñ edisọp ukem nte emireñ-mireñ, Matthew 24:27, 28, 42-44

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Mme Ukpat-ñkpọ Emi Enamde Uyom

Ke ñkpọ nte isua ikie emi ekebede, mme ebemiso ke eti-mbuk emi ema ewat ke ñkpri ukpat-ñkpọ ke ndiọi usuñ eka ke edem usop-utin United States. Mfin emi mme ikpọ moto million 50 efeñe ata usọp-usọp ke mme ikpọ efak ke ofuri iso isọñ.

Mme ñkpọ-ndik ke usuñ idahemi ekpuhọre ye eke mbon India ye mmọ emi mikekutke ntarenyin, kpukpru ekpri ntọi-ñkanika inañ, ñkpọ-isañ ke ekpride ke ibat akaha etuaha ini kiet, ke kpukpru ekpri ntọi-ñkanika (second) 26 owo ada unan, enyuñ ewot owo kiet ke kpukpru ntọi-ñkanika (minute) 14. Nte owo ndomo kiet ekeme ndida ñkere oruk ukpuhọre emi? Edi ọkpọsọñ ñkpọ. Edi yak ise, emi edi se anditiñ ntiñ-nnim ikọ emi ekewetde ke ñkpọ nte isua 2,700 emi ekebede ete: “Mme chariot enyene ikwa ikañ … edama ke efak, eyọrọ itọk-itọk ke añwa, ebiet nsarañ ikañ, esọp nte obuma” (Nahum 2:3, 4). Nso oruk editiñ ikọ ndian ñkpọ edi emi “enyene ikwa ikañ” mme ikañ ibuot emi eyamade ebin ekim ke iso mmọ efep; “edama ke efak” ye edifri obukpoñ mmọ inyeneke nduọk odudu, sia owo ekebetde ebighi ndibọ idiọñọ; “eyọrọ itọk-itọk” ye kiet eken, oro esin 8,930,000 edituaha ye kiet eken edu ke isua kiet; “ke añwa ke mme ikpọ usuñ emi ebaharede ke ufañ itiaita emi edañade eduk ke mme ikpọ obio nnyin; “ebiet nsarañ ikañ” ñko kpeme se mmọ ke ekim okoneyo se; “esọp nte obuma” koro ke ewatde itiat kiet ntọi-ñkanika kiet etie mmọ nte uwat isọpke ke ikpọ usuñ nnyin. Etie nte Nahum ama otim owuk enyin ese mme ñkpọ isañ nnyin.

Nso edi ntak emi ekeyarade oruk ñkpọ emi enọ anditiñ ntiñ-nnim ikọ? Emi akada ọnọ nso? Akada ọnọ “usen utim-ñkpọ esie.” Enọ mme idiọñọ emi man enam mme owo edu ke mbeñidem ke abaña eridi Ọbọñ. Yak nnyin ikere mme idiọñọ emi inyuñ ida idian ye mme idiọñọ eken ebañade eridi Esie.

Akwa Ibio Eto

“Mmọ enyeñe mme cypress” (Nahum 2:3). Ke iwatde ika ke akwa usuñ Oregon kiet, nnyin ima ibe ediye akamba ibio eto cypress. Ke ituakde ida ke moto ndibọ ofum emi otode ke ediye nsek akai, nnyin ikut ite ke idi ata ñkpri inyuñ idu ikpọñ ye obot. Nnyin isaña iduk ke akai emi. Uñwana ayama ebe ke mme eto emi; nte emi edi isọñ mbiet mme ñkpọdiọhọ mmọñ? Ediduñọre owut ete edi ukpọk obot. Ndik anam nnyin ke iyohode ikut idem nnyin ke esit akai. Enye ekabare edi ñkpọ eriti nte nsuhọ ñkani eto emi ekefukde ikpọ obot. Ema enyeñe mme eto fir emi eti-eti. Emi ekedi usen mbeñidem Esie. Ke akpa ifet ke ntiñ-nnim ikọ Nahum, eketie nte mme eto fir ukpat-ñkpọ enyene ekpri ebuana. Edi ke isuk iwatde ika iso ke usuñ, nnyin ikut nte mme ukpat-ñkpọ ebede ke udim, edọñ mme ikpọ mbio nnyan eto ke esit eda esọp eka ke itie usiak eto. Nnyin ima ikut ebuana emi odude ke ñkpọ isañ ye ufọk-utom usiak eto. Ukpat-ñkpọ umen mbio-eto ye obufa usuñ edida ntañ mbio-eto ewọrọ ewut idem, nte ndiwak ubọk unam-mmọñ emi edude ke esit akai ndinyeñe eto fir ọkpọsọñ.

Ukwañ Ukpep-Ñkpọ Ke Abaña Obot

“Ndien sia mmọ esinde ndinyene Abasi ke ifiọk mmọ, Abasi ada mmọ ayak ọnọ obukpo esit ndinam mme ido eke midotke,” (Ñwed Mbon Rome 1:28). Ke emana emi ekebede, ke mme ufọk ñwed ye ke mme akwa itie ukpep-ñkpọ emi ekpanade nte mkparawa iren ye iban ewọrọ ọyọhọ idaha ke inyene ye ndinyene eti mfri ke uwem, mmọ ekabare eda mmọ etun usuñ ke ndinim ikpikpu ukpep-ñkpọ emi edide ekikere owo; ete ke idighe Abasi edi Andibot kpukpru ñkpọ ke idak utin, ete ke Ñwed Abasi edinen Ñwed inyuñ idotke ndikama, ete ke mme owo edi Abasi, ke mme owo inyeneke mbubehe ndomo kiet ye odudu Abasi, mme eke owo, ñko ke Heaven ye hell iduhe. Ntre ke mmọ etiñ. “Nso idi ntak emi muduọhọ mfin emi uduk ke se ededi ye ke kpukpru ñkpọ emi esit mme obukidem oyomde?”

Ukwañ ukpep-ñkpọ obot emi asuana ọyọhọ ofuri iso isọñ. “Iwuk iduhe ke esit,” nte andiwet ewetde ete, “tọñọde ke ini Christ ye ini ekewetde Obufa Ediomi ema enyene odudu ndikpuhọre ekikere owo ke abaña ukwañ ukpep-ñkpọ obot, akpan-akpan tọñọ ekewet ukpep-ñkpọ Darwin emi abañade ñtọñọ uwem, ke isua 1859.” Kpa ye oro iwuk isuk iduhe, imekeme ndidian do, nte ke akananam ukpep-ñkpọ efen idaha utọ idiọk oro idi.

Peter ama ọnọ ke etop esie ete ke ama ekem ke ukperedem usen “Mbon nsahi … eyesaña ke mme idiọk itọñ mmọ, enyuñ edọhọ ete, Eridi eke Enye ọkọñwọñọde ete iyedi enye? koro tọñọ nte mme ete ekede idap, kpukpru ñkpọ etie kpasuk nte eketiede toto ke eritọñọ ererimbot” (2 Peter 3:3, 4). Ediwak mfin emi eda ete ke imenim Abasi ke akpanikọ edi ke ñkañ kiet enyime ukwañ ukpep-ñkpọ obot enyuñ ekañ se Edisana Ñwed Abasi ewetde abaña edibot ñkpọ. Mmọ ekañ Abasi emi okobotde mmọ enyuñ enim Abasi efen ke obot enọ idem mmọ. Nsahi mmọ akabare edi ndien nte ntọt ọnọ mmọ emi enimde ke akpanikọ ete ke edi ukperedem usen.

Idiọk-itọñ Ye Ekọñ

“Mmọ ndisaña ke idiọk itọñ” anam emana emi kpukpru ini odu ke ekọñ. “Ekọñ ye eñwan eto mmọñ edu ke otu mbufo? Nte mmọ itoho ke ñkpọ emi, kpa ke mbre mbufo, emi eñwanade ekọñ ke ndido mbufo? Mbufo ediọk itọñ, ndien inyeneke; mbufo ewot owo, enyuñ esin esit ke ñkpọ owo, ndien ikemeke ndida nnyene: mbufo eñwana eñwan, enyuñ etop ekọñ” (James 4:1,2). “Obio edidem kiet eyenyuñ adaha añwana ye obio edidem efen (Matthew 24:7). Eñwan emi Jesus eketiñde abaña ete eyewut ini eridi Esie, oto idiọk udọñ eke odude ke esit emi ọsuhọrede Abasi ke esit esie edi emenerede owo onim.

Esit eke eyakde enọ udọñ esie abiara usọp-usọp, do ñko mfin emi nnyin idu ke utọ ini eke Paul eketiñde abaña nte idiọk eyo ke ukperedem usen. Owo ntañidem obure abaña ifiọk esie ye se ekemede ndinam; edi, se ñkpọ mbubiam emi enye anamde ke mbubehe ererimbot. Enye ewet ediwak ñwed abaña edu-uwem eyen ọwọñ, edi ikemeke ndiyọ mfina nditọ-ọwọñ. “Enana ima uduot owo” ye edisọñ ibuot ye ete ye eka.” Ke etiñde ebaña ediwak ufọk ke America, emi kiet ke otu kpukpru ndọ ita ọsuñọde ke edisio ndọ, ndien nditọwọñ ekabare esine ke ukpeme esop. Eyak idiọk itọñ akan mmọ ubọk, nditọwọñ emi owo mikemeke nditunọ, edu ke tọsin, ewọñọde ebine mkpọsọñ mmin man efehe mmọ, ndien ibighike ekabare mbon obom, mme anam oburobut idiọk-ñkpọ man otodo eka iso ke edu owo. Ini ndiọk-eyo edi emi.

Mme Anditiñ Ntiñ-nnim Ikọ Abiaña

“Esuñi isuñi,” “ebiat uñwọñọ,” “mme ada owo nnọ mme asua” mme ikọ emi etiñde mi iyarakede ñkari edu uwem ye usuñ edinam mbon ukara Russia ikpọñ, edi utọ mme ñkpọ oro esiyarade ke mme ikpọ itie ke ukara nnyin “Mme onim idem ke mfiọk ñkan” eyom usuñ eduk ke otu mbon Abasi, ndien ekut mme ọkwọrọ-ikọ nte edude uwem efube enyuñ ekpep ete ke owo ikemeke ndidu uwem eke akande idiọk-ñkpọ. Mme ọsọñ ibuot, mbon ñkohore-idem, mmọ oro ekutde idem mmọ ke ọyọhọ idaha ukpep ikọ Abasi eyo emi esesua mmọ oro ekpepde owo ebaña akani eti usuñ edikabare-esit ñkpọñ idiọk-ñkpọ, nnyuñ nyere ke Iyip Ufak eke Calvary, enyuñ eda uduot Christ esin ke mbubru: “Enyene enyọñ-enyọñ ido uteñe Abasi, edi isañake ñkpọ ye odudu emi odude ke uteñe Abasi. Wọñọre kpọñ mmọ eke etiede ntem” (2 Ñwed Timothy 3:5).

Idighe mme ọkọk udọñọ emi esañade ke idut nnyin eda Ikọ Abasi enyam urua ikpọñ-ikpọñ ke nnyin inyene, edi ediwak edu emi enimde idem mmọ nte Abasi, enyuñ enyene ediwak owo emi etienede mmọ. Jesus ama ọnọ item ete, “Koro mme Christ nsu ye mme prophet nsu eyedaha eda, enyuñ ewut ikpọ mme idiọñọ ye mme utibe-ñkpọ, man, edieke mmọ ekpekemede, eda ndimek ikọt Abasi ewaha ekpọñ usuñ” (Matthew 24:24). Enọ nnyin item ete ikuyak ebiaña nnyin okposuk edi oro edinamde mme ikpọ utibe-ñkpọ, edi yak iduñọre uwem ye ukpep-ñkpọ mmọ oro edọhọde ete ikpep ibaña Christ. “Ebup ewuhọ ye ñwed ntiense: ke mmọ minyimeke ndidọhọ nte ekemde ye ikọ emi, ke edi mmọ eke midikwe usiere” (Isaiah 8:20).

Akañ, Udọñọ Ye Unyek-Isọñ

Ñwana ye udọñọ mmem-idem, ñwana ye akpaikpai-ikọñ, ñwana ye udọñọ eke atade obukidem, mfiori emi mme anyam ibọk ke efak nnyin man ebọ okuk efioride, owut nnyin ete ke mme idiọk udọñọ emi edide idiọñọ akpatre ini osuk ododu ke nsio-nsio ebiet okposuk edi ediwak mbufa ibọk edude. Akañ ñko ọyọhọ ererimbot; etop ñkpọ-ntibe emi ibọde ito ukara China ewet ete ke ñkpọ nte ibat owo million 76 ke edodu ke biọñ. Unyek-isọñ ñko edi ñkpọ eriti nte ke eridi Ọbọñ ekpere. Ibat unyek-isọñ emi ewetde ke ọyọhọ emana 19 tọñọ nte Christ akamana ewak ekan eke mme emana emi ekebede, ndien idaha emi imenyene unyek-isọñ ke ọyọhọ emana 20 emi ikan eke ọyọhọ emana 19.

Nsahi Ye Ufiet

Ediwak ukọbọ emi esimde mme Jew, emi ema ekeyọhọ ofuri ererimbot, edi idiọñọ efen emi anyande ubọk owut eridi Ọbọñ emi mikpanaha nnyin idi ọkọi ibaña “Kpukpru mme idut eyenyuñ esua mbufo esasari mme Jew enyuñ enim mmọ enọ nsobo: ke ndusuk idut, nte idut nnyin, esio mmọ enim nte ñkpọ esuene ye usua.

Akpatre Idiọñọ

“Eyenyuñ ekwọrọ Gospel Ubọñ Abasi emi ke ofuri ekondo nte ntiense enọ kpukpru mme idut, ndien adaña oro ke utit eyedi.” Etie nte akpatre idiọñọ mbemiso eridi Esie, edi ndikwọrọ Eti-Mbuk nnọ ofuri idut, ndien ñko nte nnyin ifiọkde idiọñọ emi ama ososu ama. Nte afo emebeñe idem ke abaña eridi Esie?

“Sese ọtọ iñwañ etie ebet eti mbuñwum isọñ, onyuñ eme anyan ime, tutu enye okut akpa ye ukperedem edim. Mbufo eme anyan ime ntre ñko; esọñọ mbufo esit, koro eridi Ọbọñ ke ekpere” (James 5:7, 8). Ke Palestine akpa edim esidep ke ini etọde mkpasip ndien akpatre edim esidep mbemiso osim ini idọk, oro edi edinam mkpasip emi etọde enyene mfri. Ata Akpa Edim Spirit ekedep ke usen Pentecost, oro ekedi mfri Eti-Mbuk, emi eketọde ke kpukpru isọñ, man esin oruñ. Ukperedem Edim ọtọtọñọ ndidep ke isua 1906 (Se Ukpep-ñkpọ 28). Emi ekedi man otodo mfri akpadat ebeñe ini idọk. “Eridi Ọbọñ ke ekpere.”

Questions

MME MBUME

1. Tiñ nte Nahum eketiñde abaña ñkpọ-isọñ.
2. Didie ke edisio ke ndọ ke idut nnyin edi idiọñọ akpatre ini?
3. Nọ uwut-ñkpọ mme owo emi edide “mme ama mbre ñkan Abasi.”
4. Ukwañ ukpep-ñkpọ ke abaña edibot ñkpọ asaña didie oduk ke mme idiọñọ eridi Christ?
5. Ewe edi nte akpatre idiọñọ emi edisude mbemiso eridi Ọbọñ?
6. “Akpa ye Ukperedem edim” ọwọrọ didie ke ñkañ Spirit?
7. Nọ uwut-ñkpọ mme ada owo nnọ mme asua ke eyo nnyin. Mme abiat uñwọñọ.
8. Siak ndusuk mme ikpọ unyek isọñ ke mme isua ifañ emi ebede.
9. Siak ndusuk idiọk udọñọ eke ukperedem usen.
10. Nọ mme uwut-ñkpọ akañ eke eyo emi.
11. Ini ewe ke Ọbọñ edidi?
12. Mme idiọñọ ewe esuhọ kaña mbemiso utit edi?