Lesson 364 - Senior

Memory Verse

IKỌ IBUOT: “Koro Eyen amanade ọnọ nnyin, enọ nnyin eyen-eren: ubọñ onyuñ odoro enye ke afara; enyuñ esio enye enyiñ, Utibe, Ọnọ-item, Ọkpọsọñ Abasi, Nsinsi Ete, Ọbọñ Emem” (Isaiah 9:6).

Cross References

I. Utibe Emana Christ

1. Abasi ama ọñwọñọ erifak ọnọ edidem Ahaz; ema enọ idiọñọ ntiñ-nnim ikọ erifak kpukpru uduot owo, Isaiah 7:1-14; 52:10

2. Jesus amana oto eyenọwọñ añwan, man idiọñọ oro osu, Matthew 1:18-25

II. Eñwọñọ Ndinọ Akwa Uñwana

1. Mbon Zebulon ye Naphtali eyekut akwa Uñwana, Isaiah 9:1-5; Matthew 4:12-16; Luke 2:32

2. Jesus edi Uñwana ererimbot, John 1:4-10; 8:12

III. Utom Ye Mme Ukut Christ

1. Enye ekenyene ifure-ifure ido ye mfọn-ido ke utom esie, Isaiah 42:1-4; Matthew 12:15-21; John 12:37-41

2. Isaiah anam ndutuhọ Christ otim añwaña, Isaiah 53:1-12; Utom Mme Apostle 8:32-35; 1 Peter 2:23, 24

IV. Ọbọñ Emi Edidide

1. Ubọñ onyuñ odoro Enye ke afara, Isaiah 9:6, 7; 11:1-5; Eriyarare 19:11-21; 20:1-5

Notes

SE EKPEPDE EBAÑA

Idiọñọ

Mme ntiñ-nnim ikọ Isaiah ke abaña Christ ewak; mmọ ebaña emana Esie, utom, mme ndutuhọ, mkpa, ye ukara ke tọsin isua. Ini kiet, ke ini emi Ahaz, edidem Judah ọkọyọhọde ye ndik, ke ntak emi Syria ye Israel ekedianade ọtọ kiet ndiñwana ye ufọk David, Abasi ama ọdọñ Isaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ, owo Esie akanam enye otim ọfiọk ete ke Judah eyenyene andifak. Abasi ama ọdọhọ Ahaz ete ebeñe “idiọñọ Jehovah Abasi fo; beñe enye ke utuñọ, mme ke ata enyọñ,” edi Ahaz ke ndiwut ima ye uteñe Abasi, ikeduakke ndibeñe. Abasi ndien ama anam añwaña ufọk David: “Mmọdo Ọbọñ ke idem Esie ọnọde mbufo idiọñọ: sese eyenọwọñ añwan oyomo, onyuñ aman eyen eren, onyuñ osio enye enyiñ IMMANUEL” (Isaiah 7:14). Emi ekedi utibe-ñkpọ emi akanade nte ada itie, emi edidide idiọñọ erifak Judah.

Edisana Emana

Ama ebe ñkpọ nte isua 700 mbemiso idiọñọ oro ọwọrọ osu, edi usen kiet ke ekeyarade efiọk ete ke eyenọwọñ añwan omoyomo idibi oto Edisana Spirit” (Matthew 1:18). Joseph emi ekedade enye enọ ke ndọ, ama ebeñe idem ndisio Mary ke ndọ, ndien angel ọbiọñọde onyuñ ọdọhọ enye ete “Joseph, eyen David, kufehe ndida Mary ñwan fo nnyọñ ufọk: koro idibi oro enye oyomode oto ke Edisana Spirit. Ndien enye eyeman eyen-eren; afo eyenyuñ osio Enye enyiñ JESUS, koro edi Enye eyenyaña ikọt Esie osio ke mme idiọk-ñkpọ mmọ” (Matthew 1:20, 21).

“Edi ofuri ñkpọ emi ọkọwọrọ man osu nte Jehovah akadade inua prophet ọdọhọ” (Matthew 1:22). Okposuk edi nte utibe emana Christ akanade añwa-añwa, etop emi angel ọkọnọde, idiọñọ emi anditiñ ntiñ-nnim ikọ ọkọñwọñọde, ye ikọ emi Mbet okosiode etiñ, ediwak mmọ emi ekotde mme ada usuñ emi etienede Christ mfin ekañ uduot Christ ye edisana emana Esie. Mmọ eyeda Enye nte ikpikpu owo. Mme andikpep eyo mfin eneñede eka anyan ke ndifiak ñwet mme ikọ ke ñwed Abasi ke se ekotde Obufa Editim Ñwet emi edade “ñka-iferi” esin ke itie “ñka-iferi emi mifiọkke erenowo” ke ntiñ-nnim ikọ Isaiah. Ke itie emi ye ke ediwak itie ñwed efen, mmọ enyene ñkari ifiọk emi edade edomo ndisuhọde uduot Christ. Edi mme akpanikọ esuk eda ke idaha mmọ ikpuhọkede: Jesus edi eyen Abasi; ndien idiọñọ emi ekenọde eto Isaiah, anditiñ ntiñ-nnim ikọ ama ọwọrọ osu, Akwa Andifak ama amana oto ñka-iferi emi mifiọkke erenowo.

Akwa Uñwana

Isọñ Zebulun ye isọñ Naphtali ekedi isọñ ekọñ emi ediwak mme Gentile ekebede eduk; mme andiduñ ke mme obio emi ikotimke ifiọk ñkpọ nte mbio emi eketode usuk usuk Palestine, edi ekebat mmọ nte mbio mbubiam ye mme anam-idiọk. Ekeda idut emi nte isọñ “ekim” “ye isọñ mfut mkpa.” Ke emi “Galilee mme Gentile” ama enyene Enye emi akamanade nte Edidem mme Jew, emi Isaiah okosiode enyiñ, “Utibe, Ọnọ-Item, Ọkpọsọñ Abasi, Nsi nsi Ete, Ọbọñ Emem” (Isaiah 9:6).

Ke otu mmọ emi ekesimehede ke nsọñ-ibuot ye ke edida ekọñ mbiat ñkpọ, ata eti eñwọñọ ama edi: “Ubọñ ye emem ididopke ndikọri ke ebekpo David, ye ke itie ubọñ esie, man onim enye, onyuñ ọsọñ owuk enye ke ikpe ye ke edinen ido, ke emi ye ke nsinsi” (Isaiah 9:7). Nso utọ uñwana! Nso utọ akwa idorenyin ikana inọ mmọ emi ekefikde enim! Akwa Uñwana ama ayama ọnọ mmọ. Ke ofuri edidori ikọ mme ewet-ñwed (scribe) ye mme Pharisee emi ekebierede ikpe mkpa enọ Enye ete ke Enye adian idem ye mme idiọk owo, Jesus ama ọbọrọ ete, “Ñkedighe ndikot ndinen owo, edi ñkedi ndikot mme idiọk owo, nte ekabare esit” (Luke 5:32). Simeon ama etiñ abaña Jesus nte “Uñwana eke ediyararede ñkpọ ọnọ mme Gentile, Onyuñ edi ubọñ Ikọt fo Israel” (Luke 2:32).

Ekim

“Uwem odu Enye ke idem; uwem oro onyuñ edi uñwana owo. Ndien uñwana oro ayama ke ekim; ekim inyuñ ikanke enye” (John 1:4, 5). Akwa Uñwana emi akasiahade ke ekim Naphtali ekedi “Uñwana Ererimbot.” Edi ererimbot ikebeñeke idem ndinyime Enye; mmọ ikekemeke ndifiọk utọ Obio-ubọñ Esie. “Nnyin ima ikop nte edọhọde ke ibet, ete Christ eyesuk odu ke nsinsi: ndien afo anam didie ọdọhọ ete, Enyene ndimen Eyen Owo ke enyọñ?” (John 12:34). “Ke adañemi ndusuk mmọ emi edude ke otu owo oro ekopde mme ikọ emi, mmọ ete, Owo emi edi prophet oro ke akpanikọ. Mmọ efen ete, Emi edi Christ. Edi ndusuk ete, Baba, nte Christ edito ke Galilee? Nte Ñwed Abasi idọhọke ite Christ oto ke oruk David, onyuñ oto ke Bethlehem, Obio iñwañ emi David okodude do?” (John 7:40-42).

Oto ke mme ikọ owo emi, nnyin ikut ite ke mmọ ema efiọk ubak ikọ Abasi, Esie ekedi Obio-ubọñ emi edibighide, ndien Enye ekedi “etak eto Jesse,” Edi mmọ ikọfiọkke ite ke ana nte enye “ada unan abaña mme idiọk ido nnyin” (Isaiah 53:5). Ndusuk ini mmọ ekeyom ndinam enye edidem, edi mmọ ikọdiọñọke ke ini Enye etiñde “onyuñ akpan mmọ ete ekuyarade Imọ” (Matthew 12:16), Okposuk Isaiah ọkọdọhọde, “Enye idifiorike, idinyuñ imenekede uyo esiemọ, inyuñ iyakke ekop uyo esie ke efak” (Isaiah 42:2).

“Nte Eyen-eroñ Eka, Ete Ekewot”

Edi akpanikọ, Jesus ekedi Enye emi Isaiah eketiñde ikọ abaña ke ini enye ọdọhọde: “Koro eyen amanade ọnọ nnyin, enọ nnyin eyen-eren: ubọñ onyuñ odoro enye ke afara” Edi mme owo ikọfiọkke ite ke eridi Esie ke uduot owo ekedi akpa eridi Esie. Mmọ ikọdiọñọke ite ke akpa eridi Esie edi “nte eyen-erọñ eka ete ekewot” nte “osio isop idiọk-ñkpọ” (Isaiah 53:7, 10). Kpa ye oro Isaiah ama asian mmọ abaña ndutuhọ ye mfuhọ Christ, unan ye inia Esie.

Kiet ke otu mme ntọtuñọ ntiñ-nnim ikọ emi Isaiah eketiñde ekedi: “Mmọ enim udi esie ye mme idiọk owo, edi enye odu ye owo inyene ke mkpa esie” (Isaiah 53:9). Emi ama ọwọrọ osu ke ini ekekọñde Jesus ke ufọt inọ iba – “enyuñ ebatde enye esin ke otu mme anam-idiọk” (Isaiah 53:12): ye ke ini Joseph owo inyene Arimathea, okonimde okpo Jesus ke udi esie.

Ọbọñ Emem

Mme ntiñ-nnim ikọ Isaiah ke abaña Christ itreke ye udi ikpọñ, edi emen aka iso tutu osim usen oro edikpede “ikpe mme ubuene esin ke edinen, onyuñ ebiere ikọ nte enende ọnọ suñ-suñ mbio isọñ: onyuñ amia isọñ ke eto inua esie, onyuñ owot mme idiọk owo ke ibifik mkpọk inua esie” (Isaiah 11:4). Enam nnyin ineñere ifiọk ke Ñwed Eriyarare ete ke ñkpọ emi kebet ndidi. “Enye onyuñ asaña ke edinen ido ekpe ikpe onyuñ añwana ekọñ … Edisọp ofut onyuñ oto Enye ke inua ọwọrọ, man Enye ada ekpeñe mme idut; Enye eyenyuñ ada esañ ukwak akara mmọ” (Eriyarare 19:11-15). Ke ebekpo David owo kiet eyetie emi edisọñọde “owuk enye ke ikpe ye ke edinen ido, ke emi ye ke nsinsi” (Isaiah 9:7). Ke ema ekewot mme idiọk owo ke ofut oro ọwọrọde Enye ke inua (Eriyarare 19:15, 21). Ọbọñ emem eyeda ukara odori ke afara esie ye eritọñọ ukara edidiọñ ke tọsin isua emem (Eriyarare 20:1-6), ye mmọ emi ekenyimede ndisana ke uñwana. “Mbufo eyeda idara ewọñọ, owo eyenyuñ ada mbufo usuñ ke emem: ikpọ obot ye ñkpri eyebumere ekwọ ke iso mbufo, kpukpru eto akai eyenyuñ ekwak ubọk” (Isaiah 55:12).

Questions

MME MBUME

1. Nso ikedi idiọñọ emi Abasi ọkọnọde ke ndisọñọ erifak Ikọt Esie?
2. Nso idi mme ndusuk enyiñ emi enọde Christ?
3. Isọñ Zebulun ye eke Naphtali ekedu ke mmọñ?
4. Ini ewe ke akwa uñwana akayama ọnọ mmọ?
5. Ini ewe ke Jesus edisobo mme anam-idiọk ke ibifik inua Esie?
6. Ini ewe ke Jesus editie ke ebekpo David?
7. Nso idi mme ikọ ke Isaiah 53 emi abañade erifak?
8. Tiñ ndusuk ntọtuñọ ntiñ-nnim ikọ emi abañade mme ndutuhọ Christ, ye nte mmọ ekewọrọde esu?